14 października - Święto Szkoły
Do najważniejszych elementów tradycji X LO należą:
-
ślubowanie uczniów klas pierwszych w dniu święta Szkoły,
-
ślubowanie abiturientów,
-
udział młodzieży w akcjach społecznych o charakterze humanitarnym,
-
znajomość hymnu, którym jest pieśń Wojciecha Sowińskiego do słów Ignacego Krasickiego: Hymn do miłości Ojczyzny.
-
Każdy uczeń X Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ma obowiązek:
- dbać o honor Szkoły,
- szanować symbole Szkoły,
- godnie reprezentować Szkołę na zewnątrz,
- szanować jej tradycję,
- znać historię i działalność Komisji Edukacji Narodowej.
Hymn X Liceum Ogólnokształcącego
Hymn do miłości Ojczyzny
„Święta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe!
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać”
Ignacy Krasicki
14 października 1963 roku - w 190. rocznicę utworzenia KEN - nadano Szkole imię Komisji Edukacji Narodowej
Komisja Edukacji Narodowej została powołana w roku 1773 jako pierwsze ministerstwo oświaty w Europie. Przyświecał jej szczytny cel uczynienia z polskich uczniów obywateli troszczących się o losy swojego kraju. To właśnie ta instytucja dała podstawy do stworzenia nowoczesnego szkolnictwa polskiego, zreformowała programy nauczania, opracowała nowe podręczniki, a także wprowadziła do szkół świeckich nauczycieli.
Od samego początku faktycznymi pracownikami Komisji byli uczeni i artyści skupieni wokół Hugona Kołłątaja, który wyznaczał ogólny kierunek jej działań. W programie nauczania wiodącą rolę przyznano przedmiotom matematyczno-przyrodniczym i społeczno-etycznym. Po raz pierwszy językiem wykładowym był język ojczysty. Nauczanie nie ograniczało się do przekazywania wiedzy, ale miało również charakter wychowujący. Nowatorskim przedmiotem w szkole średniej była „nauka moralna”, której celem stało się wpojenie uczniom ogólnoludzkich wartości. Ważne miejsce w procesie nauczania zapewniono historii Polski, językom obcym, literaturze, sztuce oraz retoryce. Przyszłych obywateli - obrońców ojczyzny – zachęcano do ćwiczeń żołnierskich. Przy KEN powołano również Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które opracowało pionierskie podręczniki – wymagające często (zwłaszcza w zakresie nauk przyrodniczych i ścisłych) stworzenia polskiej terminologii, stosowanej do dzisiaj w chemii, fizyce i matematyce. Reformą Komisji Edukacji Narodowej zostały objęte wszystkie poziomy polskiego szkolnictwa, również szkoły wyższe, tj. Uniwersytet Krakowski i Uniwersytet Wileński. Stały się one miejscem polskiej myśli naukowej.
Dopełnieniem działalności Komisji była troska o kadry nauczycielskie. W 1780 roku powołano przy Szkole Głównej Krakowskiej specjalne seminarium dla kandydatów na nauczycieli. Doceniając ich pracę, Komisja zapewniła nauczycielom należną pozycję materialną i społeczną. Komisja Edukacji Narodowej bez wątpienia była jednym z najpiękniejszych przejawów „polskiego Oświecenia”. Stała się wzorem dla późniejszych reform w polskiej oświacie i wykształciła wielu patriotów narodowych.
Święty Jan z Kęt w 1995 roku został drugim patronem Szkoły
Św. Jan Kanty urodził się 24 czerwca 1390 roku w Kętach. Od miejsca urodzenia nazwany Kantym. Zapisał się do Akademii Krakowskiej w 1413 roku - studiował na Wydziale Teologicznym, a w 1419 roku przyjął święcenia kapłańskie. W 1429 roku powrócił do Krakowa i pozostał na stałe na Uniwersytecie jako profesor filozofii i teologii aż do śmierci, tj. do 24 grudnia 1473 roku. Mieszkał w Collegium Maius. Trzykrotnie był mianowany dziekanem Wydziału Filozoficznego. Promował 42 bakałarzy i 9 magistrów. Równocześnie studiował teologię i po 14 latach nauki uzyskał stopień magistra teologii. Jest patronem wszystkich profesorów, pedagogów, nauczycieli i młodzieży. Zasłynął głęboką pokorą, pracowitością i niezwykłą dobrocią. Zmarł w opinii świętości i został pochowany w kościele św. Anny. Od razu po śmierci otoczył go kult. Zaczęto spisywać cuda, mnożyły się legendy, a profesorowie krakowscy tworzyli liczne kazania i żywoty swojego współbrata.