"Życie to nie teatr...", ale jak żyć bez teatru?
W X Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie teatr działa od 2003 roku.
Jego działalność zainaugurowała ówczesna klasa humanistyczna, prowadzona przez Marzenę Dąbrowę Szatko.
Spektakl poetycki „Dzienniki zwyczajnie niezwyczajne”, oparty na tekstach Uli Struzikowskiej, uczennicy X LO, był kilkakrotnie prezentowany na scenach krakowskich domów kultury.
Od tego czasu teatr przygotował około dwudziestu widowisk, biorąc na warsztat zarówno dzieła wielkich i uznanych twórców, np. Witolda Gombrowicza, Tadeusza Różewicza, Juliana Tuwima, Michaiła Bułhakowa, Maxa Frischa czy Jacka Kaczmarskiego, jak i współczesnych poetów, zrzeszonych w Krakowskim Oddziale Związku Literatów Polskich, Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich Oddział Kraków, amatorów związanych z Szuflandią oraz autorek najmłodszego pokolenia, np. Agnieszki Sali czy Magdy Wojciechowskiej, obecnie absolwentek X LO.
W teatrze szkolnym – jak w szkole i w życiu – jedni przychodzą, inni odchodzą, zmieniają się twarze i głosy, ale zostaje atmosfera wspólnej twórczej pracy i kontestacji współczesnej rzeczywistości.
Jak zwyciężyć Tuwimowskie IDEOLO, nieodmiennie obecne w życiu publicznym? Jak odróżnić walentynkowe ćwierkanie pani redaktorki „radia bzdet” od tego, co naprawdę ważne i piękne? Jak pogodzić „mój żołądek mój włos mój odcisk moje zdanie” z potrzebami innych? Jak poruszać się w świecie zatartych wartości?
Teatr nie daje gotowych odpowiedzi, teatr stawia niewygodne pytania i nie pozostawia obojętnym na „nowy konsensus dla rodziny i światło bramki”, które zastąpiło światło wiekuiste. Między innymi dlatego grupa teatralna X LO nazywa się Nietutejsi, a spektakle noszą takie tytuły jak „Audio-Tele”, „Ludożercy” czy „Podpalacze” albo „Coś jest w powietrzu”.
Wszystkich zainteresowanych realizacją kolejnych projektów zapraszamy do auli szkolnej we wtorki, o godz. 15.00.
Razem możemy więcej!
Rok 2023/ 2024
Podobno „nic dwa razy się nie zdarza”, a jednak te słowa piosenki, w dwóch odmiennych wersjach, zabrzmiały na początku i na końcu spektaklu „Nic dwa razy”, przygotowanego przez Nietutejszych w celu uczczenia roku naszej Noblistki, Wisławy Szymborskiej. Spektakl miał być tylko wstępnym projektem Teatru Szkolnego, niewielką etiudą sceniczną, a tymczasem rozrósł się do rozmiarów pełnego widowiska, prezentowanego na krakowskich festiwalach i na deskach szkolnej sceny – na zakończenie sezonu 2023/24. Wybrane wiersze poetki okazały się znakomitym materiałem dramatycznym, opowiadającym o losach „Jakichś ludzi” czy postaci w „Muzeum”, charakteryzującym terrorystę, który patrzy na swoje ofiary, czy zamachowców, obnażającym pełne nienawiści oblicze współczesnego świata, nowej Wieży Babel . A jednak pozostaje nadzieja, bo „uśmiechnięci, wpółobjęci próbujemy szukać zgody”, podczas gdy „zła godzina” musi minąć, „a więc to jest piękne”.
„Nic dwa razy” to spektakl, w którym wzięło udział dwadzieścia osób, ale to nie koniec dokonań Nietutejszych na ten rok szkolny.
Oto na scenie pojawiły się dwa monodramy: „Czwarta (czarownica)”, czyli monologi Szekspirowskiej Lady Makbet w wykonaniu Oliwii Badzińskiej (kl. 1 a), nagrodzonej Wyróżnieniem Aktorskim w Młodzieżowych Prezentacjach Teatralnych, oraz „Dancing” - opowieść o zawiedzionej miłości wg Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, w wykonaniu Kaliny Smoczyńskiej (kl. 2 a). Wszystkie przedstawienia zostały ciepło przyjęte przez licznie zgromadzoną w auli szkolnej publiczność, co zapewne zachęci młodych aktorów do realizacji kolejnych projektów w następnym roku szkolnym. Zatem – do zobaczenia!
Rok 2022/2023
To był dobry, owocny rok w naszym Teatrze Szkolnym! Już od września zaczęliśmy się przygotowywać do finału obchodów Roku Romantyzmu. Najpierw czytaliśmy na głos wybrane ballady Adama Mickiewicza, ćwicząc przy tym dykcję i intonację. Potem wspólnie tworzyliśmy scenariusz widowiska pt.: „Romantyczność”, na które złożyły się trzy utwory: „Pani Twardowska”, „Lilije” i rymowany manifest epoki, od którego przyjęło tytuł nasze przedstawienie. Razem przygotowaliśmy też oprawę sceniczną i w grudniu zaprosiliśmy szkolną społeczność na otwartą próbę generalną naszego spektaklu, w styczniu zaś na pierwszą w nowym składzie premierę.
- „Romantyczność” w całości oraz jej część - „Lilije” z autorskim wykonaniem starej pieśni ludowej o pani, co „pana zabiła” - prezentowaliśmy na dwóch festiwalach – też na deskach teatru Groteska! W XXXIV Młodzieżowych Prezentacjach Teatralnych udało nam się zdobyć wyróżnienie!
"Duch dziejów"
Tymczasem już w lutym, po wielkiej burzy mózgów, zdecydowaliśmy się wystawić sztukę, która będzie opowiadała o nierównościach społecznych i poszukiwaniu tożsamości. Wybór padł na wizjonerski dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza „Szewcy”. Nikt z nas nie przypuszczał, że tekst prawie dziewięćdziesięcioletniego utworu może być tak aktualny! Dodane do oryginału sceny inspirowane naszą współczesnością (w tym współczesną poezją) stopiły się z nim tak ściśle, że nawet w połączeniu z fragmentami Tuwimowskiego „Balu w operze” stworzyły spójny i wyrazisty scenariusz, doceniony na Małopolskim Festiwalu Artystycznym Młodzieży, gdzie daliśmy pokaz przedpremierowy jeszcze nie całkiem dopracowanego przedstawienia. Szkolna premiera spektaklu odbyła się 12 czerwca z udziałem dziesięciu klas naszego liceum. Ufamy jednak, że sztuka „Duch dziejów” nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa i będzie z nami także w przyszłym roku szkolnym, obok innych projektów, o których pomyślimy we wrześniu.
Rok 2021/ 2022
Rok szkolny 2021/22 upłynął nam na przygotowaniach do spektaklu rocznicowego o pokoleniu Kolumbów. Wbrew oczekiwaniom, nie było łatwo wrócić na scenę po pandemicznej przerwie – wciąż nękały nas wirusowe kwarantanny, indywidualne nieobecności spowodowane chorobą i inne przeciwności losu. Jednak nie poddaliśmy się i wiosną zdołaliśmy zaprezentować inscenizację pt. „Niebo złote ci otworzę”. Akcja spektaklu z początku mogła zaskakiwać, bo rozgrywała się w groteskowym gimnazjum im. Boobalka I – instytucji opisanej przez K. K. Baczyńskiego w jednym z młodzieńczych opowiadań. Beztroskie harce uczniów, ich walki z profesorami i absurdalne zabawy przerywała jednak zbliżająca się kanonada dział i nadlatujących pocisków. Od tego momentu zaczynało się poetyckie przedstawienie dramatu wojennego pokolenia – znane wszystkim wiersze o tęsknocie za miłością, za normalnym, dobrym światem bez lęku i nienawiści, o napierających zewsząd zagrożeniach i wszechobecnej śmierci układały się w historyczny ciąg od 1939 do 1944 roku (gdy w Powstaniu Warszawskim zginął ich autor, dwudziestotrzyletni Krzysztof) i sięgały do współczesności przez refleksję W. Szymborskiej z utworu „W biały dzień”.
Spektakl był prezentowany na kilku festiwalach teatralnych i choć nie przyniósł nam nagród, wywoływał mocne emocje wśród widzów i jurorów, tym bardziej że jego wystawienie zbiegło się z wybuchem wojny w Ukrainie. Także nam pozwolił wczuć się w sytuację młodych ludzi doświadczanych okrucieństwem działań wojennych w niedalekiej przeszłości i obecnie. Życzmy sobie i światu pokoju!
Rok 2019/ 2020
15.10.2019 r. mieliśmy zaszczyt towarzyszyć Panu Profesorowi Andrzejowi Witkowiczowi, który w zabytkowej Sali Fontany promował swój tom poetycki pt.: „Krajobraz ze szklaną górą”. Wybrane wiersze ułożyły się w dramatyczną fabułę, którą zaprezentowała, w minimalistycznych dekoracjach i przy akompaniamencie fortepianu, część naszego zespołu.
Z okazji 101. rocznicy odzyskania niepodległości zaprosiliśmy szkolną publiczność na niekonwencjonalny spektakl, wzięliśmy bowiem na warsztat opowiadania i eseje uczennic i uczniów naszego liceum, opublikowane z okazji stulecia wolnej Polski w tomie „To jest moje miejsce” (informacja o książce znajduje się na szkolnej www).
Signum temporis
W marcu 2020 roku zaczynaliśmy właśnie próby do nowego spektaklu, gdy nagle, z dnia na dzień, wszystko się zmieniło. Część naszego życia przeniosła się do sieci, a druga część – chwilowo(?) zanikła. W październiku wydawało się, że wracamy na utarte ścieżki, więc znów zaczęliśmy próby do rozpoczętego spektaklu. Jak się jednak okazało, tytuł „Na obrazku za szkłem” stał się nadzwyczaj znaczący. Nieoczekiwanie trzeba było zawiesić realizację projektu i zająć się innym – pod nieco ironicznym tytułem: „Blisko” - tworzonym już „na obrazkach za szkłem”, czyli on-line. Z delikatnie inspirowanych rozmów i kilku wierszy powstał hybrydowy paradokument – trochę teatr, trochę film – w każdym razie znak naszych pandemicznych czasów. Znak przemian, które stają się codziennością, niezależnie od naszej woli, znak nowej rzeczywistości, której trzeba sprostać. Zobaczcie, jak to „nowe” wygląda tu i teraz, pod koniec 2020 roku. Być może za kilka miesięcy albo lat będziemy o „nim” myśleć zupełnie inaczej – przyzwyczaimy się albo będziemy bić na trwogę. A dziś – „Blisko”. Blisko?
Rok 2018/ 2019
Rok szkolny 2018/2019 minął pod znakiem trzech spektakli. Do pierwszego - „A to Polska właśnie!” - przygotowywaliśmy się przez cały październik, by 9 listopada, tuż przed setną rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę, przypomnieć w poetyckim skrócie historię tragicznych walk powstańczych i radość z odzyskanej wolności. Słowa poetów romantycznych i młodopolskich przeplatały się z przesłaniem tych, którzy w 1918 roku byli świadkami wielkich wydarzeń, pieśni bojowe – ze współczesnymi pieśniami patriotycznymi, grottgerowskie żywe obrazy z archiwalnymi filmami z czasów I wojny światowej i dzisiejszymi krajobrazami ojczystymi.
„Ty to masz szczęście, ze w tym momencie żyć Ci przyszło w kraju nad Wisłą, Ty to masz szczęście”!
Kolejny miesiąc zajęły nam przygotowania do spektaklu wigilijnego. I tym razem przemówili poeci, głównie współcześni, a przedstawienie nosiło tytuł zapożyczony od Jacka Kaczmarskiego: „Szukamy stajenki”. Ta, prawie niezauważona, stała skromnie z boku, niemal wtopiona w publiczność, i to do niej pielgrzymowali wśród zgromadzonych widzów wędrowcy, odkrywając sens Bożego Narodzenia i Dobrej Nowiny. Droga była daleka i ciernista, wiodła przez wojny, zbrodnie i wszelkie zło, przez obojętność i nijakość, kłótnie, spory i niesnaski - „aleśmy wreszcie dotarli do celu”. Spektakl zakończyło tradycyjne łamanie się opłatkiem i ciepłe życzenia świąteczne i noworoczne.
Po feriach zimowych przystąpiliśmy do realizacji najważniejszego projektu – spektaklu autorskiego „Zeszyt”. Scenariusz – na podstawie ubiegłorocznych pomysłów całego zespołu – napisały dwie uczestniczki naszych zajęć: część współczesną – Ludi Pilch z kl. II b, część historyczno-fantastyczną Magda Duś z kl. II d. „Zeszyt” to opowieść o młodym człowieku, który – uwikłany w konflikty dysfunkcyjnej rodziny - ucieka w świat wyobraźni, tworząc powieść fantasy, której postaci są inspirowane otaczającą go nieprzyjazną rzeczywistością. Dramatyczne zakończenie historii oddaje kres marzeń o… Ale nie zdradzajmy za wiele!
Spektakl był pokazywany w domach kultury i na deskach teatru Groteska, w ramach przeglądów festiwalowych. Udział w jednym z nich, XXX Młodzieżowych Prezentacjach Teatralnych „Teatr moich marzeń”, zakończyliśmy wyróżnieniem.
Rok 2017/ 2018
Plakat spektaklu "Niedorośli” wg „Ferdydurke” W. Gombrowicza
Autor plakatu : Magdalena Duś
4 czerwca, w obecności wybranych klas, zakończyliśmy chlubnie sezon teatralny 2017/2018. Dwukrotnie pokazaliśmy spektakl pt.: „Niedorośli”, powstały na motywach „Ferdydurke” W. Gombrowicza. „Dziecięca, infantylna pupa” po raz ostatni spierała się o lepsze z zieloną „gębą” i młodzieńczą „łydką”, symbolicznie tłumacząc zawiłości ludzkiej kondycji. Freddy Durkee, czyli boleśnie rozdarty Józio, po raz ostatni dał się zaciągnąć Pimce do szkoły dyrektora Piórkowskiego, gdzie przyswoił sobie nieśmiertelną prawdę prof. Bladaczki o Słowackim, który „wielkim poetą był”. Przyłapany przez Belfra, wpadł w sidła Pensjonarki nowoczesnej, skąd się wyrwał dzięki przemyślnej intrydze i – przekonany o uwolnieniu – trafił prosto w ramiona Ciotek, które częstowały „cukielkami” i na rozproszkowanego Józia nasłały poczwórną Zosię. Na finał nad światem wzeszło słońce - „promienna i promieniejąca pupa”, przed którą nie ma ucieczki.
Dwa tygodnie wcześniej nasza koncepcja „Ferdydurke” przypadła do gustu Jury X Jubileuszowych Młodzieżowych Spotkań Teatralnych RAMPA w Gdowie, skąd przywieźliśmy I Nagrodę dla zespołu oraz Nagrodę Aktorską – ukoronowanie całorocznej pracy Nietutejszych. A więc opłaciły się godziny prób i morderczych ćwiczeń!
Rok 2016/ 2017
Z okazji 99. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę Teatr Szkolny przygotował spektakl pt. „Ta, co nie zginęła”. Nasi młodzi aktorzy, mówiąc słowami poetów – H. Bocheńskiej, J. Żuławskiego, E. Słońskiego, W. Słobodnika, J. Relidzyńskiego, A. Oppmana, B. Czerwińskiego – przedstawili wzruszającą historię bezimiennych ofiar powstań narodowych, ich matek, żon i dzieci. Obrazu dopełniły archiwalne filmy sprzed nieomal stu lat i pieśni legionowe.
Stary rok (2017) pożegnaliśmy jasełkowym spektaklem „Szukamy stajenki”, inspirowanym albumem Jacka Kaczmarskiego pod tym samym tytułem. W skład przedstawienia weszły też wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Kazimiery Iłłakowiczówny, Leszka Moczulskiego, Adama Ziemianina i Agnieszki Zięby. Nie były to zwykłe jasełka. Nasi Pielgrzymi przebyli wielką drogę od „szarości nocy” do światła Gwiazdy Betlejemskiej, od zimnego peronu, gdzie zawiózł ich nocny pociąg, do ciepłego, świątecznego stołu. Błąkali się, nie mogąc znaleźć wspólnego języka i dobrych uczuć, aż trafili – za głosem serca i pastuszków – do Dzieciątka. Paru mądrych rad udzielił im Żebrak („Do Betlejem iść trzeba samotnie/drożyną – ścieżką własną...”), do innych mądrości doszli sami. Na koniec odkryli spokój i radość, czego i Wam życzymy :)
"Nietutejsi" na zdjęciach
brak danych