Aktualności

5 kwietnia 2024 społeczność Dziesiątki miała okazję poznać niezwykłą osobowość - Basię Gąsienicę - Giewont, wokalistkę, songwriterkę i panią kryminolog w jednej osobie.

Basia gorąco nas przekonywała, że jeśli mamy swoje pasje, bez względu na to, jakie one są, należy próbować swoich sił i z tymi próbami wychodzić do ludzi. Jeśli coś się kocha, to zawsze  się uda. Zwłaszcza, że jako ludzi młodzi zawsze mamy prawo do popełniania błędów.

Basia Giewont ostatnio zadebiutowała  swoją autorską płytą i tych, którzy są zainteresowani nowymi brzmieniami zaprasza do Piwnicy Pod Baranami już 9 maja na swój koncert.T

Oficjalny kanał Basi (Youtube), Basia Giewon (Facebook)

W dniu 26 marca 2024 roku gościliśmy w naszej szkole uczniów z Hong Kongu. Spotkanie to było możliwe dzieci współpracy X LO z Instytutem Konfucjusza w Krakowie. Do naszej szkoły przybyli uczniowie z Queen Elizabeth School Old Students' Association Tong Kwok Wah Secondary School w Hong Kongu.

Uczniowie chińscy przybyli do Krakowa wraz z nauczycielami, gotowi na wymianę kulturową i nowe doświadczenia. Wraz z polskimi uczniami z X LO, którzy przyjęli ich serdecznie, rozpoczęli dzień od wspólnych warsztatów tworzenia chińskich tablic kwiatowych. Była to doskonała okazja do nauki tradycyjnych technik zdobienia i tworzenia pięknych kompozycji kwiatowych, co umożliwiło uczniom z obu krajów dzielenie się swoimi umiejętnościami i wiedzą.

Po zajęciach warsztatowych przyszedł czas na naukę poloneza, tradycyjnego polskiego tańca. Uczniowie z Hongkongu byli pełni entuzjazmu, gdy próbowali opanować kroki tego uroczego tańca pod okiem polskich instruktorów. Atmosfera była pełna radości i wspólnego wysiłku, a uczniowie szybko nawiązali nowe przyjaźnie i więzi.

Spotkanie uczniów X LO z Hongkończykami było nie tylko doskonałą okazją do nauki i eksploracji różnic kulturowych, ale także do budowania więzi międzynarodowej przyjaźni i wzajemnego szacunku. Takie wydarzenia są niezwykle ważne dla wspierania otwartości i tolerancji w społeczeństwie, co sprawia, że ​​spotkanie to było nie tylko przyjemnością, ale także ważnym krokiem w kierunku budowania lepszego i bardziej zrozumiałego świata.

Zwiedzanie Centrum polecamy, zwłaszcza klasie o rozszerzonym programie fizyki, ale dla biologów też się znalazły interesujące szczegóły.

Zacznijmy od początku..

Celem naszej wycieczki był synchrontron – jedyny w Polsce i całej Europie Środkowej. Jest to rodzaj akceleratora, w którym przyśpiesza się elektrony do prędkości bliskiej światła. Emitują one promieniowanie elektromagnetyczne zwane światłem synchrontronowym. Jest ono milion razy jaśniejsze od światła słonecznego. Może być wykorzystywane do badań powierzchni i wnętrza różnych materiałów, w tym cząstek biologicznych. Do tego też służą kriomikroskopy (obserwowane obiekty są mrożone ciekłym etanem i zamykane w cienkiej, amorficznej warstwie lodu), dzięki którym możliwe jest obrazowanie komórek i ich składników, mikroorganizmów, biomolekuł, np. DNA, przeciwciał.

Ciekawostka

Smak i tekstura lodów w dużym stopniu zależą od kryształków lodu je tworzących. Im są one mniejsze i bardziej okrągłe, tym są lepsze.

Uzyskane na synchrontronie wyniki badań pozwoliły na lepsze zrozumienie mechanizmów powstawania lodu oraz określenie warunków produkcji tego smakołyku.

Dorota Jagocka, nauczycielka biologii

25 marca 2024 roku klasa 3g pod kierunkiem prof. Aliny Borowczak-Srokol udała się na czterodniową wycieczkę do stolicy Włoch.

Wyruszyliśmy z podkrakowskich Balic o świcie, a lądując na lotnisku im. Leonarda da Vinci Fiumicino nieopodal Rzymu w promieniach porannego słońca podziwialiśmy ujście Tybru do Morza Tyrreńskiego.

Już w trakcie krótkiej podróży autokarem do hotelu mogliśmy zaobserwować „kreatywne” podejście włoskich kierowców do przepisów ruchu drogowego.

Pierwsze rzymskie wrażenia turystyczne to, rzecz jasna, Plac św. Piotra (Piazza San Pietro) wraz z bazyliką ozdobioną efektowną kolumnadą zaprojektowaną przez Gianlorenzo Berniniego.

Zwiedziliśmy następnie ukryte za wysokimi murami Muzea Watykańskie, gdzie przez efektowny Dziedziniec Pinii (Cortile della Pigna) podążyliśmy podziwiać sławne wnętrza kryjące rzeźby (np. Grupa Laokoona), freski Rafaela Santi w apartamentach papieskich (np. Szkoła ateńska) obrazy (np. Święty Hieronim na pustyni Leonarda da Vinci, Złożenie do grobu Caravaggia, monumentalne płótno Jana Matejki Jan III Sobieski pod Wiedniem) i inne skarby kultury. Trzeba przyznać, że odrestaurowana niedawno Kaplica Sykstyńska wywiera ogromne wrażenie, podobnie jak zwiedzane następnie przez naszą grupę wnętrza jednej z najbardziej znanych galerii sztuki na świecie czyli Galerii Borghese. Wszystkie sale urządzone są z niezwykłym barokowym przepychem i pełne sławnych rzeźb z XVI i XVII wieku (np. Apollo i Dafne, Porwanie Prozerpiny przez Plutona, David, Paulina Bonaparte jako Venus) oraz obrazów (np. Caravaggia, Rafaela Santi, Tycjana, Petera Paula Rubensa).

Podziwialiśmy także panoramę Rzymu roztaczającą się sprzed kościoła Trójcy Świętej (Trinita dei Monti) wieńczącego szczyt wzgórza Pinico, na które prowadzą najdłuższe oraz najszersze w Europie, rokokowe Schody Hiszpańskie (znane także z organizowanych tam do 2000 roku plenerowych pokazów mody).

W drodze do słynnej barokowej fontanny di Trevi, zasilanej do dziś wodą doprowadzoną akweduktem zbudowanym w 19 r. p.n.e, mijaliśmy kamienicę, w której mieszkał Adam Mickiewicz w trakcie swojego pobytu w Rzymie.

W czasie zwiedzania miasta posilaliśmy się w lokalnych restauracjach – pierwsze danie włoskiego obiadu to zawsze makaron z passatą czyli sosem pomidorowym, posypany tartym parmezanem. Nie mogło też zabraknąć prawdziwej włoskiej pizzy prosto z pieca.

Pierwsza okazała budowla z czasów starożytnego Rzymu, którą dane było nam oglądać, to Panteon (Pantheon) czyli świątynia wszystkich bogów ufundowana przez cesarza Hadriana. Gmach, z jego sławną kopułą i okulusem, wzniesiony w II wieku n.e. a zachował się w niezmienionej postaci po dziś dzień.

Następnie przyszła pora na usytuowane nieopodal wspaniałe barokowe świątynie jak św. Ludwika Francuskiego (Chiesa di San Luigi dei Francesi) z obrazami Caravaggia czy św. Agnieszki (Sant’Agnese in Agone). Drugi z wymienionych kościołów był budowany przez znakomitych architektów baroku – Francesca Borrominiego i Gianlorenzo Berniniego, a usytuowany jest przy Piazza Navona czyli placu, którego zabudowa ma za fundamenty stadion z czasów cesarza Domicjana i dlatego odzwierciedla kształt starożytnego obiektu sportowego. Na tym właśnie stadionie poniosła męczeńską śmierć św. Agnieszka.

Dzień, który miał być poświęcony w całości zwiedzaniu zabytków Rzymu antycznego, „urozmaiciła” gwałtowna ulewa, tak więc zdążyliśmy tylko obejrzeć z zewnątrz słynne rzymskie Koloseum – właściwie amfiteatr Wespazjana i Tytusa z dynastii Flawiuszów oraz forum cesarza Trajana. Zabudowę Kapitolu (Campidoglio), zaprojektowaną przez Michała Anioła, oglądaliśmy kryjąc się pod arkadami Palazzo Senatorio (siedziba władz miasta) w pobliżu pomnika konnego cesarza Marka Aureliusza. Nieprzyjemną poranną przygodę z deszczem wynagrodził nam natomiast wieczorny spacer starymi uliczkami Wiecznego Miasta – poczynając od placu Campo de’ Fiori czyli miejsca spalenia na stosie w 1600 roku filozofa Giordana Bruna, następnie obok rzymskiej synagogi aż po pełne uroku zakątki Zatybrza.

Ostatni dzień wycieczki też obfitował w niezapomniane wrażenia turystyczne. Zwiedziliśmy imponującą barokową bazylikę Matki Bożej Anielskiej i Męczenników (Santa Maria degli Angeli et dei Martiri) położoną przy reprezentacyjnym Placu Republiki (Piazza della Republica) a wkomponowaną przez Michała Anioła w ruiny term cesarza Dioklecjana, co zdecydowało o specyficznym kształcie i monumentalnym charakterze świątyni. Ciekawostkami są zdobiące wrota bazyliki rzeźby Igora Mitoraja – popularnego we Włoszech współczesnego polskiego artysty oraz ulokowany na posadzce zegar słoneczny z XVIII wieku tzw. meridiana.

Ekstaza św. Teresy z Avili dłuta Gianlorenzo Berniniego, usytuowana w kościele Santa Maria della Vittoria (Najświętszej Maryi Zwycięskiej), to rzeźba otwierająca każdy podręcznik sztuki barokowej. Podziwialiśmy ją w drodze do ostatniego już punktu wycieczki, którym była galeria obrazów mieszcząca się w Palazzo Barberini, gdzie zasłużony mecenas sztuki papież Urban VIII ulokował swoją kolekcję. Hans Holbein, Rafael Santi, Carravagio to nazwiska malarzy, które mówią same za siebie.

Nadszedł w końcu czas powrotu. Startując z lotniska Fiumicino znowu mogliśmy oglądać ujście Tybru, a po 1 godzinie i 40 minutach powitaliśmy „z lotu ptaka” Kraków. Ciekawostką jest, że nasze miasto oraz Rzym mają wiele cech wspólnych, wśród nich pozostałości murów miejskich, które do XIX wieku zachowane były w stosunkowo dobrym stanie. Rzymianie otoczyli miasto murami, gdy barbarzyńcy zaczęli ich niepokoić swoimi najazdami.

Warto pamiętać, że wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Warto tam pojechać ponownie, aby odkrywać kolejne atrakcje i wspaniałości jednego z najbardziej znanych miast Europy.

Opracowanie materiału i autorka zdjęć: Ewa Zemanek, nauczycielka języka polskiego

Wit Stwosz, Ołtarz mariacki, Zmartwychwstanie

Zdjęcie: https://bankfoto.info/zdjecia/oltarz-wita-stwosza-kosciol-mariacki-w-krakowie-18/, dostęp 25.03.2024r.

Wędrując po szlaku pamięci, uczniowie zanurzali się w historii i losach ofiar Holocaustu. Widok osobistych przedmiotów pozostawionych przez więźniów wywoływał w nas smutek i uświadamiał nam skalę ludzkiego cierpienia.

Przebywając w Muzeum Auschwitz-Birkenau, uczniowie dostrzegli, jak ważne jest pamiętanie i edukacja historyczna, aby zapobiegać podobnym tragediom w przyszłości. Nasza wizyta była nie tylko lekcją historii, ale również mocnym przypomnieniem o potrzebie szacunku dla praw człowieka i walki z nietolerancją i nienawiścią.

Ta wizyta na zawsze pozostanie w naszej pamięci, jako przypomnienie o konieczności budowania lepszego, bardziej tolerancyjnego świata.

Karolina Jedynak

nauczyciel historii

Zdjęcie: Autor: Tomasz Pielesz, Brama "Arbeit Macht Frei", www.auschwitz.org

W dniach 14 i 15 marca uczniowie klasy 3a pod opieką Pani Pauliny Dominik i Pani Karoliny Jedynak odwiedzili Warszawę.

Wycieczkę rozpoczęliśmy od zwiedzania Sejmu RP, po którym oprowadzał nas Pan Poseł Rafał Bochenek, absolwent naszej szkoły. Zobaczyliśmy miejsce obrad oraz przypomnieliśmy sobie najważniejsze informacje związane z historią i tradycją polskiego parlamentaryzmu. Wychodząc z Sejmu natknęliśmy się na samego włodarza stolicy, Pana Rafała Trzaskowskiego, z którym mogliśmy przez chwilę porozmawiać i zrobić sobie wspólne zdjęcie.

Następny dzień poświęciliśmy na lekcje historii. W związku z przypadającą w tym roku 80. rocznicą wybuchu powstania warszawskiego uczestniczyliśmy w przejmujących warsztatach dotyczących tego wydarzenia zorganizowanych przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Już niedługo, 19 kwietnia, będziemy obchodzić kolejną rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim, dlatego postanowiliśmy odwiedzić Muzeum Żydów Polskich Polin, które dokumentuje wielowiekową historię mniejszości żydowskiej na ziemiach polskich, a gmach muzeum znajduje się na terenie byłego getta. 

Korzystając z pobytu w stolicy, wieczorem wybraliśmy się do teatru Roma na musical pt. ”We will rock you”. Spektakl nas zachwycił – wspaniała muzyka, świetna choreografia i kostiumy.  Zdecydowanie polecamy!

Dnia 11 marca 2024 odbyło się kolejne  spotkanie z  Absolwentem naszej szkoły dr. n. med. Zbigniewem Daraszem. Nasz gość zajmuje się wyjątkowo trudną dziedziną medycyny, jaką jest chirurgia, a do tego specjalizuje się w bardzo wymagającej i ciągle rozwijającej się onkologii. Całe swoje zawodowe życie dr Darasz związał z Narodowym Instytutem Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie, gdzie swoją wiedzą i umiejętnościami pomógł  wielu  pacjentom. Został  nominowany do tytułu Chirurga Roku w plebiscycie Hipokrates 2022, organizowanym przez Dziennik Polski. Pan Doktor otrzymał od mieszkańców Krakowa bardzo  wysoką ocenę-zaszczytny  tytuł  laureataW trakcie spotkania z młodzieżą nasz gość opowiedział o powodach wyboru tego zawodu i  początkach pracy oraz  zmianach ,jakie zaszły w chirurgii onkologicznej  na przestrzeni lat. Klasy biologiczne zgromadzone w auli z zaciekawieniem wysłuchały wykładu, w którym znalazło się miejsce na omówienie epidemiologii nowotworów złośliwych, ich diagnostyki obrazowej oraz profilaktyki i badań przesiewowych. Mogliśmy zobaczyć zdjęcia z tomografii komputerowej z obróbką 3D czy scyntygrafii. Poznaliśmy też Europejski Kodeks do Walki z Rakiem. Jedno z jego zaleceń brzmi- nie pal! Dr Darasz szczególnie przestrzegał przed najbardziej zabójczym nowotworem płuc- palenie jest jak rosyjska ruletka , czym więcej grasz - tym większe masz szanse, że mutacje uderzą w geny, które spowodują powstanie raka.Kończąc swój wykład, nasz gość przywołał cytat, który wprowadził do poważnej tematyki nieco humoru: Badania w zakresie medycyny uczyniły tak niezwykły postęp, że praktycznie nie mamy już ani jednego zdrowego człowieka (A. Huxley)Aby zachować zdrowie dłużej zerknij tutajhttps://liblink.pl/rt7w96PaOg

Z ogromną przyjemnością informujemy, że nasz  Zespół X Racing, po imponującym występie, zdobył trzecie miejsce w finałach krajowych, prestiżowych zawodów F1 in Schools w 2023 r., a zaprojektowany przez uczniów bolid wywalczył tytuł najszybszego bolidu. Pasja, determinacja i nieustanny wysiłek młodzieży spełniającej marzenia o F1 zaowocowały doskonałym rezultatem, potwierdzającym ich umiejętności i potencjał twórczy.

Teraz... z dumą ogłaszamy, że drużyna X LO będzie reprezentować Kraków i Polskę w finałach światowych.F1 in Schools jest uznawany za największy i najbardziej ekscytujący projekt edukacyjny na świecie oparty na STEM (Sciences – Technology – Engineering - Mathematics). Zadaniem drużyny jest zaprojektowanie miniatury bolidu F1, „wyprodukowanie” go, opracowanie planu marketingowego i znalezienie sponsorów, stworzenie dokumentacji inżynieryjnej oraz ustna prezentacja.Przed naszą  drużyną  wiele zadań. Gorąco  wierzymy, że Dziesiątkowicze będą Mistrzami, a ich samochód najszybszy na świecie.Życzymy powodzenia!!! Opiekunem naukowym uczniów z klasy 4g i 2g jest pan Andrzej Pękala, nauczyciel fizyki.

We wtorek 27 lutego klasa 2A zwiedzała wystawę Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL w Muzeum Narodowym w Krakowie. Uczniowie poznali dzieła znaczących polskich twórców, zarówno zaangażowanych w szerzenie socrealizmu, jak i sprzeciwiających się władzy i narzucanej przez nią polityce kulturalnej. Dzięki opowieści pani przewodnik mogli też dostrzec sprzeczności między tym, co głosiła propaganda komunistyczna, a codziennym życiem zwykłych obywateli.
Wystawa przekrojowo opowiada o historii Polski w latach 1945-1989, dzięki czemu uczniowie utrwalili wiedzę o epoce, którą poznawali podczas lekcji.

Aleksandra Czyż, nauczyciel historii.

Fotorelacja: Zuzanna Pietrzko, klasa 2A

Jak co roku nasza szkoła włączyła się w obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Pod opieką Pani Bożeny Światłowskiej uczniowie tworzący poczet sztandarowy X LO im. KEN w Krakowie wzięli udział we mszy św. w katedrze wawelskiej, następnie przemaszerowali ulicami miasta do Parku im. dr. Henryka Jordana, gdzie obyła się dalsza część uroczystości. 
Obchodzony od 2011 r. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypada 1 marca, w rocznicę zamordowania przez komunistów ppłk. Łukasza Cieplińskiego „Pługa”, żołnierza ZWZ-AK, prezesa IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, a także sześciu innych działaczy WiN. Święto państwowe upamiętnia wszystkich żołnierzy i działaczy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego.

Krakowskie uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbyły się 1 marca 2024 r. w katedrze na Wawelu oraz w parku im. Jordana.
(Strona internetowa Instytutu Pamięci Narodowej, oddział w Krakowie, dostęp 4.03.2024 r.)

Jak co roku w naszej szkole w dniu 8.02.2024 odbyła się akcja Honorowego Oddawania Krwi, poprzedzona wykładem i sesją plakatową promującą krwiodawstwo. Warunkiem oddania krwi jest miedzy innymi ukończone 18 lat, dobry stan zdrowia, odpowiednia waga.

Wytyczne ustalają polscy eksperci, biorąc pod uwagę m.in, zalecenia Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób. Każda akcja jest wielkim świętem całej szkolnej społeczności. Żywą lekcją wychowawczą dla uczniów, uczącą bezinteresowności w działaniu, poszanowania dla ludzi cierpiących i potrzebujących krwi. Duża ilość chętnych świadczy o ogromnej świadomości wśród młodzieży znaczenia krwiodawstwa. Krew jest jednym z najcenniejszych darów, który można podarować drugiej osobie. Według danych podanych przez Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, bank krwi pilnie potrzebuje każdej jej grupy.Krwi nie da się zdobyć inaczej niż dzięki dobrej woli krwiodawców. Nie można jej kupić ani wyprodukować nawet w najlepszych laboratoriach. Dziękuję wszystkim krwiodawcom za oddanie krwi - najcenniejszego z leków - daru serca.

Organizator akcji, Barbara Durmała, nauczycielka Edukacji dla bezpieczństwa

Drogie Mieszkanki, drodzy Mieszkańcy

Zostało już tylko kilka dni, aby zgłosić propozycje zadań w ramach tegorocznej w 11. edycji Budżetu Obywatelskiego Miasta Krakowa.  Projekty realizowane w ramach budżetu obywatelskiego mają pozytywny wpływ na rozwój osiedli, dzielnic jak i całego miasta. Pozwalają budować poczucie sprawczości wśród Krakowianek i Krakowian, dzięki innowacyjnym oraz wartościowym inicjatywom realizowanym w ramach budżetu obywatelskiego nasze miasto stale się rozwija.

Zgodnie z harmonogramem procesu zgłaszanie projektów trwa do 1 marca 2024 roku.

Zachęcamy Wszystkich mieszkańców, bez względu na wiek oraz na to czy legitymują się krakowskim meldunkiem, do złożenia projektu poprzez stronę: https://budzet.krakow.pl/

Zmiany, które możemy obserwować w Krakowie dzięki Budżetowi Obywatelskiemu Miasta Krakowa to zasługa zaangażowanych mieszkańców.

Okrągła rocznica ukończenia przez Pana Profesora nauki w X LO i jubileusz 70-lecia Szkoły były bardzo dobrą okazją do spotkania. W trakcie wykładu poznaliśmy kilka interesujących faktów ze szkolnego życia klasy, której uczniem był nasz gość i dowiedzieliśmy się jak żyło się w ostatniej dekadzie PRL.

Usłyszeliśmy również o inauguracji roku akademickiego, w której Pan Profesor jako dziekan Wydziału Matematyki i Informatyki UJ uczestniczy. Oczami wyobraźni, jako przyszli potencjalni studenci UJ, uczestniczyliśmy w tej podniosłej uroczystości.  
Było nam bardzo miło gościć Pana Profesora Włodzimierza Zwonka w naszej Szkole. Wszystkich nas łączy Dziesiątka.